(Vanhoatv.com.vn). Mặc dù đang còn trẻ, nhưng thanh đồng Nguyễn Văn Hoàng được biết đến là một người hoạt động rất năng nổ trong lĩnh vực tín ngưỡng thờ Mẫu. Bên cạnh đó, anh cũng đã có rất nhiều đóng góp trong việc xây dựng và bảo tồn Di sản Văn hóa Dân tộc.
Để có cái nhìn rõ hơn về Tín ngưỡng thờ Mẫu, phóng viên đã gặp gỡ và trao đổi với Thanh đồng Nguyễn Văn Hoàng người nhiều năm cống hiến cho phong tục thờ Mẫu.
Chào cậu, cậu có thể chia sẻ một chút về nghi thức hầu đồng và tục thờ Mẫu của người Việt được không?
Khi nhắc đến tín ngưỡng thờ Mẫu, người ta đã nghĩ ngay đến người mẹ (Mẫu là mẹ). Nó có liên quan mật thiết đến chế độ mẫu hệ từ thời nguyên thủy ở Việt Nam. Những vị được tôn xưng lên hàng Thánh Mẫu có thể kể đến như Mẫu Liễu Hạnh, Mẫu Âu Cơ, Mẫu Thượng Ngàn, Mẫu Thoải (Mẫu Thủy)….nhưng nổi tiếng nhất vẫn là Mẫu Liễu Hạnh được thờ tại Phủ Dầy (Nam Định).
Mục đích của việc lên đồng là mong Thần tiên, Thánh mẫu cầu tài, cầu lộc, cầu gia sự bình yên, khỏe mạnh, cầu cho quốc thái dân an…
Vậy căn duyên nào đưa cậu đến với việc thờ Mẫu, thực hiện công tác bảo tồn nét đẹp văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu đến giờ?
Mọi người ai đến với Mẫu trước hết bản thân phải căn duyên. Khởi duyên phải bắt nguồn từ tâm, luôn luôn hành thiện thì mình mới gánh được duyên đó. Trong xã hội này, bất cứ nghề gì thì bạn đều có thể chọn để theo học và phát triển nhưng riêng với căn duyên thờ Mẫu thì các bạn ắt phải được bề trên lựa chọn thì mới có thể bước chân vào con đường hành đạo một cách đúng đắn nhất.
Một người khi có căn duyên phải trải qua khóa lễ trình đồng mở phủ ( hay còn gọi là nghi lễ làm con 4 phủ), Thì phải trải qua rất nhiều thử thách, phải có thời gian 3 năm thử lính 9 năm thử đồng và 12 năm tạ ơn tiên thánh, rồi mới có thể ra khai đàn mở phủ cho các con nhang đệ tử thì được tôn làm đồng thầy.
Vậy việc theo hầu thánh để trở thành những ông đồng, bà đồng, mở đền mở phủ liệu có nhiều khó khăn không?
Tất cả các thanh đồng đều phải trải qua những việc sau (nghi thức vào làm con 4 phủ). Thứ nhất là phải mang trầu cau đến đền của người mình muốn mở phủ đó là lễ thỉnh thánh mời đồng. Rồi thầy sẽ xem ngày giờ cho người muốn ra trình đồng mở phủ và thầy sẽ kêu với các ngài ngày tốt có tín chủ muốn làm những việc thế này… Thứ 2 là phải làm lễ tôn nhang bản mệnh, thứ 3 là đến ngày mở phủ chia làm 3 ngày. Ngày thứ nhất sẽ bày những lễ vật như sau: hoa quả, bánh kẹo, gà xôi, vàng mã, trầu cau và nhiều thứ đi kèm…và thỉnh thầy pháp sư vào cung thánh để báo cáo công việc ngày mai “ thứ nhất là cung phát tấu cung phật”. Ngày thứ hai buổi sáng lại bắt đầu sắm lễ và thỉnh thầy pháp sư vào cung thỉnh thánh để chuẩn bị công việc khai đàn mở phủ song thì đồng thầy sẽ vào hầu chứng và thực hiện lễ khai đàn mở phủ cho con nhang, song thì đến con nhang vào hầu. Đến ngày thứ ba là có lễ tam nhật nội 3 ngày sẽ là lễ tạ, vậy là song 1 khóa trình đồng mở phủ. Như nhà mình đây, trải qua nhiều đời phụng thờ tín ngưỡng thờ Mẫu rất gian nan vất vả trải qua nhiều lần tu bổ đến nay tôi mới phục dựng lại được ngôi điện khang trang của gia đình qua nhiều đời phụng sự thờ Mẫu có tên gọi: “Đền Linh Ứng “. Bản điện đặt tại thôn Ngô Sài, thị trấn Quốc Oai, huyện Quốc Oai, Hà Nội nơi có rất nhiều điểm du lịch tâm linh nổi tiếng.
UNESCO hiện nay đã công nhận thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Đó cũng là thành công lớn của đất nước ta, đặc biệt là những người lâu nay âm thầm đóng góp lớn trong công tác và bảo tồn nét đẹp văn hóa thờ Mẫu. Vì vậy, càng nhiều con nhang đệ tử, nhiều người theo Mẫu hơn, đến với Mẫu để cầu mong những điều tốt đẹp, an lành.
Nhưng với những người được thánh giao cho chức trách thay mặt thánh cứu giúp dân lành là phải làm bằng tất cả cái tâm của mình, phải sống tốt đời đẹp đạo.
Được biết thêm, ngoài những đóng góp lớn trong công tác bảo tồn và gìn giữ nét đẹp truyền thống văn hóa thờ Mẫu, cậu Hoàng còn là một người rất giàu lòng nhân ái. Cứ gặp những ai có hoàn cảnh khó là cậu tân tình giúp đỡ, tham gia nhiệt tình các công tác an sinh xã hội của địa phương. Chính vì vậy cậu được các sở, ban, ngành, các tổ chức đoàn thể trao rất nhiều bằng khen, giấy khen, chứng nhận cho các hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Dân tộc và công tác an sinh xã hội của mình.
Xin cảm ơn thanh đồng Nguyễn Văn Hoàng về cuộc nói chuyện ngày hôm nay!
Minh Tâm